Arama Yap

“Türk Tohumculuğunun Dünü, Bugünü, Geleceği” Konulu Seminer Düzenlendi

Üniversitemiz Uygulamalı Bilimler Fakültesi seminerleri kapsamında Tohum Sanayicileri ve Üreticileri Alt Birliği (TSÜAB) ve Ekonomik İşbirliği Teşkilatı Tohumcular Birliği (ECOSA) Yönetim Korulu Başkanı Yıldıray GENCER “Türk Tohumculuğunun Dünü, Bugünü, Geleceği” Konulu bir seminer verdi.

Rektör Yardımcısı ve Uygulamalı Bilimler Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Yaşar KARADAĞ koordinatörlüğünde düzenlenen Uygulamalı Bilimler Fakültesi seminerleri kapsamında bu hafta Tohum Sanayicileri ve Üreticileri Alt Birliği (TSÜAB) ve Ekonomik İşbirliği Teşkilatı Tohumcular Birliği (ECOSA) Yönetim Korulu Başkanı Yıldıray GENCER konuk edildi. Seminere Rektörümüz Prof. Dr. Fethi Ahmet POLAT başta olmak üzere, Tarım ve Orman Bakanlığı TAGEM, BÜGEM, TİGEM, TTSM, TKDK, Bitki Islahçıları Alt Birliği, Tohum Sanayicileri ve Üreticileri Alt Birliği, Muş İl Tarım ve Orman Müdürlüğü, MAUN akademik personeli ve öğrencileri katılım sağladı.

Tohum Sanayicileri ve Üreticileri Alt Birliği (TSÜAB) ve Ekonomik İşbirliği Teşkilatı Tohumcular Birliği (ECOSA) Yönetim Kurulu Başkanı Sayın Yıldıray GENCER, konuşmalarına tohumculuğumuzun tarihçesine değinerek bu konuda, Türkiye’de Cumhuriyet döneminde çeşit geliştirme ve tohumluk üretimine sistemli, geniş kapsamlı ve bilimsel temellere dayalı olarak başlanmıştır. Bu amaçla 1926 yılında, Adapazarı, Eskişehir ve İstanbul (Yeşilköy)’de “Tohum Islah ve Üretme İstasyonları” kurulmuştur. Bunların ardından, Ankara ve Samsun Tohum Islah İstasyonları çalışmalarına başlamıştır. 1937 yılında “Zirai Kombinalar İdaresi” ve 1938 yılında da “Devlet Ziraat İşletmeleri Kurumu” nun kurulmasıyla, tohumluk üretimi hız kazanmıştır (Tuncer 1990).

1950 yılında 5433 sayılı yasa ile kurulan “Devlet Üretme Çiftlikleri” nden sonra çeşit geliştirme, tohumluk üretim ve dağıtım programları daha iyi organize edilmiştir. A.Ü. Ziraat Fakültesi Bitki Yetiştirme ve Islahı Kürsüsü Tarım Bakanlığı adına 1953 yılında (deneme niteliğinde) Tahıl Tohumluklarının Kontrol ve Sertifikasyonuna başlamış ve 1959 yılına kadar bu görevi sürdürmüştür. Araştırma ve ıslah çalışmaları sonucu geliştirilen çeşitlerin tescil edilmesi amacıyla 1960 yılında “Bölge Çeşit Deneme Müdürlüğü” kurulmuştur.

Türkiye 1963 yılında Uluslararası Tohum Test Birliğine (ISTA) üye olmuş ve ülkemizde çeşit geliştirme ve tohumculuk çalışmalarında uluslar arası kurallar uygulanmaya başlamıştır. Tohumlukların Tescil, Kontrol ve Sertifikasyonu hakkında çıkarılan 308 sayılı Kanun ile tohumluk konusu önemli ölçüde disiplin altına alınarak kaliteli tohumlukların devletin garantisi altında üretim ve dağıtımı amaçlanmıştır. Ülkemizde çeşit ıslahı, tohumluk üretimi ve dağıtımında, 1980 yılından sonra, çıkarılan bir dizi teşvik yasası ile özel sektörün de tohumculuk alanına girmesi sağlanmış ve önemli yapısal değişimler gerçekleşmiştir. 1982 yılında yabancı ortaklı sanayinin kurulmasının teşvikini öngören karar yürürlüğe girmiştir. 1983’te özel tohum şirketlerine ürettikleri tohumluğun fiyatını belirleme yetkisi verilmiştir. 1984 yılında Tohumluk ithalatı serbest bırakılmış, ayrıca ithal edilen tohumlar için sübvansiyon verilmiştir.

1985 yılında çıkarılan tohumluk teşvik kararnamesi ve bunların uygulamaya konulması ile özel tohumculuk kuruluşlarının hem sayılarında hem de üretilen çeşit miktarında büyük artışlar olmuştur. 1988 tarihinde tohum dış alımında gümrük muafiyetleri uygulaması getirilmiş, 1988 ve 1990 yıllarında da ülkemizde tohumluk satışlarında yeni düzenlemeler yapılmıştır. 1993 yılında çıkarılan yeni düzenlemeler ile tohumlukların dışalımında uygulanan gümrük ve konut fonu istisnaları ile tohumluklarda kalite ve bitki hastalıkları konularında iyileştirici uygulamalar gerçekleştirilmiştir. 1994 yılında çeşit koruma ve ıslahçı hakları konularında, 1997 ve 1999 yıllarında bitki çeşitlerinin tescili ve üretim izni verilmesine ilişkin yeni yönetmelikler düzenlenmiştir. 2004 yılında ıslahçı kişi ve kuruluşlarının haklarını güvence altına almak amacıyla 5042 sayılı “Yeni Bitki Çeşitlerine Ait Islahçı Haklarının Korunması” na ilişkin yasa yürürlüğe girmiştir. 2006 yılında Avrupa Birliği kanunları ile uyumlu hale getirilmeye çalışılmış yeni bir tohumluk yasası kabul edilmiştir. Son olarak ta 13 Ocak 2008 tarihinde bitki çeşitlerinin kayıt altına alınması, tohumluk sertifikasyon işlemlerinde yetki devri ve tohumculuk piyasasında yetkilendirme ve denetleme yönetmelikleri yayınlanmıştır. Genetiği değiştirilmiş organizmalarla ilgili olarak Biyogüvenlik Yasası taslağı üzerinde çalışmalar devam etmektedir.

Bugün itibariyle ülkemizde 1020 Tohumculuk firmasının bulunduğu bunun % 93’ünün yerli ve milli, % 3.8’inin yerli ve yabancı, % 3’ünün ise yabancı firmalar oluşturmaktadır. 2004 yılında bitki ıslahçıları kanunu, 2005 yılında sertifikalı tohum desteği ve 2008 yılında üretime verilen destekler sayesinde bugün gelinen o başarı noktasında önemli katkı sağlanmıştır diyerek sözlerini sonlandırdı.